Czym są umiejętności społeczne?
Umiejętności społeczne to wszystko, co pomaga nam lepiej dogadywać się z innymi ludźmi i czuć się częścią grupy. To na przykład umiejętność prowadzenia kulturalnej rozmowy, dzielenia się zabawkami, rozwiązywania problemów czy wyrażania swoich emocji w sposób zrozumiały dla innych. Jeśli potrafisz bawić się z kolegami w zgodzie, rozmawiasz uprzejmie i wyczuwasz, kiedy ktoś potrzebuje wsparcia – to znaczy, że twoje umiejętności społeczne są na dobrym poziomie!
Dlaczego to takie ważne?
Dzięki dobrym umiejętnościom społecznym:
Ø łatwiej znajdziesz przyjaciół,
Ø zrozumiesz, co czują inni ludzie,
Ø nauczysz się spokojnie i pozytywnie rozwiązywać konflikty,
Ø będziesz bardziej pewny siebie w grupie.
Trening umiejętności społecznych, jako jedno z najskuteczniejszych narzędzi do pracy z dziećmi ze spektrum
Skąd to wiem? Z raportu NAC (National Autism Center), gdzie obok metod behawioralnych i piktogramów, to właśnie trening umiejętności społecznych został uznany za metodę, która przynosi pozytywne efekty. Więcej o tym, przeczytasz w poniższym artykule :
Jak zorganizować taki trening? Skąd czerpać inspiracje?
O to nie musisz się martwić, ponieważ wszystko dla Ciebie przygotowałam!:) na początek, sprawdź przykładowy scenariusz.
Jest on przeznaczony dla uczniów z klas 1-3, ale jeśli uznasz, że będzie odpowiedni również dla starszych uczniów, z powodzeniem możesz go wykorzystać.
Trening umiejętności społecznych. Scenariusz.
To nie ja!
Cel: uświadomienie dziecku, jakie mogą być konsekwencje kłamstwa oraz dlaczego warto mówić prawdę.
Pewnego dnia w szatni wraz z Kornelem wpadliśmy na pomysł nietypowej zabawy: zaczęliśmy rzucać plecakiem jednego z pierwszoklasistów. Ale mieliśmy ubaw! Z czasem do naszej zabawy dołączyły inne dzieci, zaciekawione tym, co robimy. Niespodziewanie z plecaka zaczęła wypływać jakaś ciecz – może woda? Nie mieliśmy czasu się nad tym zastanawiać, bo zadzwonił dzwonek. W pośpiechu zostawiliśmy plecak na środku szatni i ruszyliśmy do sali.
Podczas kolejnej lekcji odwiedziła nas wychowawczyni klasy pierwszej. Była wyraźnie zdenerwowana.
– Kto bawił się plecakiem Adasia? – zapytała stanowczym głosem. – Chłopiec mówił, że widział, jak kilkoro uczniów z waszej klasy nim rzucało. W środku była przygotowana przez jego mamę woda z rozpuszczonymi witaminami, które miał wypić. Jeśli mieliście odwagę wziąć czyjąś własność bez pytania, miejcie też odwagę przyznać się, kto brał w tym udział!
Ciszę przerwała Ala, która podniosła rękę jako pierwsza.
– Ja bawiłam się tym plecakiem, ale kiedy weszłam do szatni, inni już nim rzucali.
– Ja tak samo! – dodał Jaś.
Inni uczniowie potwierdzili taką wersję wydarzeń.
– Dobrze – powiedziała nauczycielka. – W takim razie kto rozpoczął tę zabawę?
Wymieniliśmy z Kornelem ukradkowe spojrzenia. Obaj wiedzieliśmy, że nie możemy się przyznać. Pani Jola byłaby wściekła, a w domu czekałyby nas surowe konsekwencje. Po lekcji ustaliliśmy, że tajemnica musi zostać między nami. Pod żadnym pozorem nie możemy zdradzić, kto wpadł na ten pomysł.
Ćwiczenie: „Prawdomówność na placu decyzji”
Przygotowanie:
Materiały: trzy kartki papieru, kolorowe pisaki, kostka do gry, scenariusze.
Instrukcja
Wprowadzenie
Rozpocznij rozmowę od historii o plecaku Adasia i zapytaj ucznia, co sądzi o zachowaniu Michała i Kornela. Wyjaśnij, że dzisiaj wspólnie stworzycie grę, w której podejmowane decyzje pokażą, jakie konsekwencje mogą wynikać z mówienia prawdy lub kłamstwa.
2. Stworzenie gry
Na kartkach narysujcie kolejno trzy pola decyzyjne:
• Kartka 1: Mówisz prawdę
• Kartka 2: Mówisz półprawdę
• Kartka 3: Kłamiesz
Rozłóżcie kartki na podłodze.
3. Przebieg:
1. Przedstaw scenariusze, które wymagają podjęcia decyzji (przykłady poniżej).
2. Po przeczytaniu każdego scenariusza dziecko rzuca kostką, która wskaże, jakie pole powinno wybrać (1–2: prawda, 3–4: półprawda, 5–6: kłamstwo).
3. Po wyborze dziecko udaje się na wskazane pole i wymyśla, co powiedziałoby w tej sytuacji. Następnie omawiacie konsekwencje tej decyzji.
Przykładowe scenariusze
1. Podczas spaceru z kolegami przypadkowo stłukliście szybę w sklepie. Właściciel zapytał, kto to zrobił. Co zrobisz?
2. Znalazłeś pięć złotych na podłodze w szkole. Nauczyciel spytał, czy należy do ciebie. Jak zareagujesz?
3. Podczas zabawy z kolegą rozlałeś sok na kanapę w salonie. Mama pyta, kto to zrobił. Co odpowiesz?
4. Zapomniałeś przeczytać lekturę. Nauczyciel prosi o wyjaśnienia. Jak się zachowasz?
5. W trakcie zabawy w parku twój młodszy brat przewrócił się i skaleczył, ale ty byłeś zajęty telefonem. Mama pyta, dlaczego nie zareagowałeś od razu. Co powiesz?
Refleksja:
Po każdym scenariuszu zastanówcie się:
• Jakie konsekwencje mogłyby wynikać z wyboru kłamstwa, półprawdy lub prawdy?
• Jak czuł się uczeń, wybierając prawdę? A jak, decydując się na kłamstwo?
• Czy łatwiej jest mówić prawdę, czy unikać odpowiedzialności?
Poproś ucznia, aby narysował tę scenę z gry, która najbardziej go poruszyła, i dopisał pod obrazkiem, jakie było najlepsze rozwiązanie. Możesz również stworzyć z dzieckiem krótką historyjkę na podstawie wybranego scenariusza, w której podkreślicie wartość prawdomówności.
Podsumowanie
Podkreśl, że mówienie prawdy czasem wymaga odwagi, ale buduje zaufanie i pokazuje, że jesteśmy odpowiedzialni za swoje czyny. Kłamstwo może na początku wydawać się łatwiejszym rozwiązaniem, ale jego konsekwencje mogą być znacznie gorsze.
Potrzebujesz więcej inspiracji?
Koniecznie sprawdź produkt „Trenuj ze mną umiejętności społeczne!”.
To zbiór scenariuszy przeznaczony dla dzieci w wieku 7–9 lat, choć może być z powodzeniem stosowany także w pracy ze starszymi dziećmi, jeśli nauczyciel uzna to za stosowne.
Program powstał z myślą o dzieciach ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, zapewnia bowiem cenne wsparcie w rozwijaniu kluczowych umiejętności społecznych.
Zestaw zawiera 25 szczegółowo opracowanych scenariuszy, które można wykorzystać zarówno podczas zajęć indywidualnych, jak i w małych grupach. Każdy scenariusz został skonstruowany tak, aby rozwijać umiejętności takie jak asertywność, aktywne słuchanie czy konstruktywne rozwiązywanie konfliktów. Materiał jest skierowany głównie do nauczycieli i specjalistów i dostarcza im praktycznych narzędzi do prowadzenia skutecznych zajęć z dziećmi.
